Τι είναι τα κοινωνικά κινήματα:
Τα κοινωνικά κινήματα είναι ομάδες βάσης που οργανώνονται γύρω από την υπεράσπιση ή την προώθηση ενός σκοπού που, με συντονισμένο, προγραμματισμένο και συνεχή τρόπο με την πάροδο του χρόνου, επιδιώκει κοινωνικές αλλαγές.
Τα κοινωνικά κινήματα διαρθρώνονται γύρω από δύο θεμελιώδη κλειδιά: την αντίληψη μιας κοινής ταυτότητας μεταξύ των μελών της και τη συστηματική οργάνωση με μια μελλοντική προβολή, όλα με στόχο την παρέμβαση με συγκεκριμένο τρόπο στην κοινωνία. Αυτό διακρίνει την έννοια του κοινωνικού κινήματος από τις έννοιες του συλλογική συμπεριφορά Γ συλλογική δράση.
Στόχος των κοινωνικών κινημάτων
Ο στόχος των κοινωνικών κινημάτων είναι να προωθήσει τις αλλαγές στις κοινωνικές δομές και τις αξίες που τις νομιμοποιούν, καθώς αυτές οι δομές, λόγω της τάσης τους για σταθερότητα, τείνουν να πολιτογραφήσουν την κατάσταση των πραγμάτων, η οποία είναι η αιτία της στασιμότητας και της διαιώνισης. αναχρονιστικές συνθήκες δημιουργίας συγκρούσεων.
Τελικά, μπορεί να συμβεί ότι ένα κοινωνικό κίνημα διαρθρώνεται ενάντια στην αλλαγή και όχι υπέρ. Αυτό συμβαίνει όταν μέτρα που εφαρμόζονται από άλλους κοινωνικούς παράγοντες, σχεδόν πάντα από την κυβέρνηση, εισάγουν αλλαγές που απειλούν σε κάποιο βαθμό τον τρόπο ζωής μιας κοινότητας. Σε αυτήν την περίπτωση, μιλάμε για κινήσεις αντίστασης, όρος που υιοθετήθηκε από το στρατιωτικό πεδίο.
Χαρακτηριστικά των κοινωνικών κινημάτων
Σε γενικές γραμμές, τα κοινωνικά κινήματα χαρακτηρίζονται από τα ακόλουθα στοιχεία:
- Προκύπτουν από διαρθρωτικές εντάσεις ή συγκρούσεις στην κοινωνία.
- Τα μέλη της μοιράζονται μια ταυτότητα που εκφράζεται σε κοινούς στόχους, ιδέες, πεποιθήσεις και ενδιαφέροντα.
- Αρθρώνονται γύρω από την αρχή της συλλογικής αλληλεγγύης.
- δημιουργία δικτύων αλληλεπίδρασης με την κοινότητα ·
- πιστεύουν στη συλλογική συμμετοχή ως κινητήρια δύναμη κοινωνικής αλλαγής ή κοινωνικής παρέμβασης ·
- απολαμβάνουν μια συγκεκριμένη οργανωτική σταθερότητα.
- Οι δομές τους είναι συχνά οριζόντιες.
- σχεδιάζουν και αναπτύσσουν συντονισμένες συλλογικές δράσεις για την αντιμετώπιση συγκρούσεων ·
- Κατά κανόνα, η σχέση του με την εξουσία είναι αντιφατική.
- οι παρεμβάσεις τους πραγματοποιούνται εκτός του θεσμικού πλαισίου. Για αυτόν τον λόγο, διαφέρουν από τα πολιτικά κόμματα, τα συνδικάτα, τις ομάδες συμφερόντων και τις ομάδες πίεσης.
- Οι κυρίαρχοι πόροι του είναι συμβολικοί (συναισθηματικά εμπλεκόμενοι ηγέτες και μέλη, εναλλακτικές ιστορίες κ.λπ.) και όχι υλικό.
Τύποι κοινωνικών κινημάτων
Η ταξινόμηση των κοινωνικών κινημάτων ξεκινά από την ποικιλία των περιοχών, των θεμάτων και των σκοπών που εκδηλώνονται μεταξύ τους. Ας δούμε παρακάτω ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί τύποι κοινωνικών κινημάτων.
Σύμφωνα με την ποιότητα της αλλαγής
- Καινοτόμες ή προοδευτικές κινήσεις: αυτές που προωθούν μια νέα μορφή κοινωνικής οργάνωσης. Παράδειγμα: εργατικό κίνημα.
- Συντηρητικές κινήσεις: εκείνοι που αντιστέκονται στις αλλαγές που εισήγαγαν οι πολιτικοί παράγοντες ή ισχυρίζονται ότι νομιμοποιούν τα παραδοσιακά συστήματα ή δομές πεποιθήσεων. Παράδειγμα: μοναρχικά κινήματα.
Σύμφωνα με τους στόχους της αλλαγής
- Διαρθρωτικά ή κοινωνικοπολιτικά κινήματα: Αποσκοπούν στην τροποποίηση της νομικής συσκευής, είτε είναι μερική είτε ολική.
- Παράδειγμα: το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων στην Αμερική τη δεκαετία του 1960.
- Κοινωνικοπολιτισμικές κινήσεις: Επιδιώκουν την τροποποίηση του συστήματος πεποιθήσεων, των αξιών ή των τρόπων ζωής.
- Παράδειγμα: τρέχων φεμινισμός στο δυτικό κόσμο.
Σύμφωνα με τη στρατηγική
- Οργάνωση λογικών κινήσεων: ο στόχος είναι η κατάκτηση της εξουσίας.
- Παράδειγμα: επαναστατικά κινήματα.
- Εκφραστικές κινήσεις λογικής: ο στόχος είναι να υπερασπιστούμε τις αξίες ή τις ταυτότητες των αναδυόμενων ομάδων ενάντια στην ηγεμονική τάξη.
- Παράδειγμα: Κίνηση LGBT.
Σύμφωνα με την ιστορική εξέλιξη
- Παλιά ή παραδοσιακά κινήματα: Είναι αυτοί που είχαν την καταγωγή τους στην αρχή των σύγχρονων κοινωνιών.
- Παράδειγμα: ο κίνηση ψηφοφορίας στη Βρετανία και τις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα.
- Νέες κινήσεις: αναφέρεται σε εκείνα τα κοινωνικά κινήματα που προκύπτουν από καταναλωτικές και μεταβιομηχανικές κοινωνίες. Οι αιτίες του είναι συνήθως ταυτότητες, πολιτισμός και πολιτικά δικαιώματα.
- Παράδειγμα: μετακίνηση του κόσμου.
Σύμφωνα με τη γεωγραφική διάσταση των απαιτούμενων αξιώσεων
- Τοπικές κινήσεις: οργανώνονται γύρω από τις υποθέσεις μιας συγκεκριμένης πόλης, κοινότητας, τομέα, γειτονιάς ή αστικοποίησης.
- Παράδειγμα: Κίνηση "Οι κόρες μας πίσω στο σπίτι", Τσιουάουα, Μεξικό.
- Εθνικά κινήματα: Είναι εκείνοι των οποίων οι απαιτήσεις είναι εθνικής εμβέλειας και κατευθύνονται πάντα προς το κράτος.
- Παράδειγμα: Κίνηση ειρήνης, με δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια, από το Μεξικό.
- Διακρατικές κινήσεις: Είναι εκείνα τα κινήματα που είναι δομημένα σε δίκτυα παγκόσμιας και υπερεθνικής εμβέλειας ενώπιον διεθνών παραγόντων.
- Παράδειγμα: Green Peace, παγκόσμιο περιβαλλοντικό κίνημα.
- Φεμινισμός.
- Καταναλωτική κοινωνία.
- Αντικαλλιέργεια.
- Παραδείγματα κοινωνικής ανισότητας.
Προέλευση ή αιτίες των κοινωνικών κινημάτων
Υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με την προέλευση των κοινωνικών κινημάτων. Το συμβατικό επεξηγηματικό μοντέλο το αποδίδει σε τρεις μεταβλητές: δομικές αιτίες, συγκυριακές αιτίες και σκανδάλη.
- Διαρθρωτικές αιτίεςΜε άλλα λόγια, οι εντάσεις που δημιουργούνται στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης κοινωνίας και που σταδιακά τροφοδοτούν την αποξένωση, την απογοήτευση, τη δυσαρέσκεια ή το αίσθημα ανασφάλειας και αδυναμίας.
- Συγκυριακές αιτίες, δηλαδή, οξείες κρίσεις που καθιστούν εμφανή την κατάσταση της αδιαθεσίας.
- Ενεργοποιητές, αναφέρεται σε γεγονότα (θέσπιση νόμων, δημόσιες ομιλίες, ατυχήματα, ειδήσεις κ.λπ.) που γεμίζουν την ικανότητα αντοχής και υποκινούν την ανάγκη αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων.
Η ενοποίηση των κοινωνικών κινημάτων, δηλαδή η πραγματική αποτελεσματικότητα αυτών που κάποτε αποτελούσε, σχετίζεται με διάφορους παράγοντες. Ας δούμε τα κύρια.
- Διαρθρωτικές συνθήκες, δηλαδή κρίσεις, γεγονότα που προκαλούν κλπ.
- ηγεσία της κοινότητας, δηλαδή η παρουσία αρκετών στερεών ηγετών για να ενθαρρύνει και να καθοδηγήσει το έργο.
- υλικό και οργανωτικοί πόροι.
Κοινωνικό κίνημα, συλλογική συμπεριφορά και συλλογική δράση
Δεν μπορεί κάθε κοινωνική εκδήλωση στο κοινό να θεωρηθεί κοινωνικό κίνημα. Υπάρχει μια τάση να συγχέουμε αυτήν την έννοια με εκείνες της συλλογικής συμπεριφοράς και της συλλογικής δράσης λόγω της στενής σχέσης μεταξύ τους.
Η συλλογική συμπεριφορά αναφέρεται σε αυθόρμητες και απομονωμένες ενέργειες που ανταποκρίνονται σε συγκυριακά φαινόμενα. Δεν στοχεύει στην κοινωνική αλλαγή αλλά στην έκφραση δυσφορίας ή απογοήτευσης, αν και μπορεί να είναι το μικρόβιο των νέων κοινωνικών κινημάτων.
ΕΝΑ παράδειγμα ιστορικό της συλλογικής συμπεριφοράς είναι το κύμα λεηλασίας που ονομάζεται Καρακάζο στη Βενεζουέλα, εξαπολύθηκε μεταξύ 27 και 28 Φεβρουαρίου 1989.
Μια συλλογική δράση είναι αυτή που στοχεύει να ωφελήσει την κοινότητα και έχει τουλάχιστον μια εσωτερική οργάνωση. Δεν ενοποιείται απαραίτητα γύρω από ένα μόνιμο πρόγραμμα.
Για παράδειγμα, τη διοργάνωση δημόσιας διαδήλωσης πριν από την ανακοίνωση ενός μη δημοφιλούς κυβερνητικού μέτρου.
Τα κοινωνικά κινήματα, τα οποία στην πραγματικότητα προωθούν συλλογικές δράσεις, το πράττουν στο πλαίσιο ενός συστηματικού προγράμματος με μακροπρόθεσμους και μακρόπνοους στόχους, δεδομένου ότι προσανατολίζεται προς διαρθρωτικές αλλαγές στην κοινωνία και όχι μόνο προσωρινές.
Κοινωνικά κινήματα και μέσα ενημέρωσης
Η σχέση μεταξύ των κοινωνικών κινημάτων και των μέσων ενημέρωσης είναι συχνά περίπλοκη, δεδομένου ότι τα παραδοσιακά μέσα έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τις πράξεις αυτών των κινημάτων ορατές ή αόρατες, καθώς και να ενημερώνουν ή να παραπληρώνουν τους ισχυρισμούς τους.
Τα εναλλακτικά μέσα επικοινωνίας διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στα κοινωνικά κινήματα, ειδικά σε αυτά της κοινοτικής φύσης (μικροί τοπικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, ραδιοφωνικοί σταθμοί, τοπικός τύπος) και, φυσικά, το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, που επιτρέπουν σε οποιονδήποτε να γίνει παραγωγός περιεχομένου. και πληροφορίες.
