Ανόργανες ενώσεις: ποιες είναι αυτές, χαρακτηριστικά, ταξινόμηση και παραδείγματα

Τι είναι οι ανόργανες ενώσεις

Οι ανόργανες ενώσεις (ή ανόργανα μόρια) είναι εκείνες που σχηματίζονται από το συνδυασμό μεταλλικών και μη μεταλλικών στοιχείων του περιοδικού πίνακα. Γενικά δεν έχουν άνθρακα, και όταν το κάνουν, δεν είναι σημαντικό στοιχείο.

Λαμβάνουν αυτό το όνομα επειδή δεν έχουν βιολογική προέλευση. Δηλαδή, είναι αδρανή ύλη που συνήθως προέρχεται από τον φλοιό της γης. Μπορούν επίσης να δημιουργηθούν από φυσικά φαινόμενα.

Οι ανόργανες ενώσεις μπορούν να σχηματιστούν από μεταλλικά και μη μεταλλικά στοιχεία μέσω ιοντικών δεσμών. Αυτός ο τύπος δεσμού συμβαίνει με τη μεταφορά ηλεκτρονίων από μέταλλα σε μη μέταλλα. Τελικά, μπορούν να σχηματιστούν από ομοιοπολικούς δεσμούς, οι οποίοι δημιουργούνται μόνο μεταξύ μη μεταλλικών στοιχείων. Αυτά, αντί να μεταφέρουν τα ηλεκτρόνια, τα μοιράζονται.

Αν και το άθροισμα των μετάλλων και των μη μεταλλικών στοιχείων μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του περιοδικού πίνακα, οι ανόργανες ενώσεις υπερβαίνουν τις οργανικές ενώσεις.

Μερικά παραδείγματα ανόργανων ενώσεων στην καθημερινή ζωή είναι το νερό (H₂Ή); άλας (χλωριούχο νάτριο, NaCl); ασβέστη (οξοσβέστιο ή οξείδιο του ασβεστίου, CaO) αμμωνία (NH₃); διοξείδιο του άνθρακα (CO₂και όξινο ανθρακικό νάτριο (NaHCO₃).

Οι οργανικές ενώσεις είναι το αντικείμενο της ανόργανης χημείας.

Χαρακτηριστικά ανόργανων ενώσεων

Οι ανόργανες ενώσεις ποικίλλουν μεταξύ τους. Μέσα στην ποικιλία τους, μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν από οργανικές ενώσεις.

• Προκύπτουν από το συνδυασμό μεταλλικών και μη μεταλλικών στοιχείων του περιοδικού πίνακα.
• Σχηματίζονται από ιοντικούς δεσμούς σχεδόν πάντα.
• Δεν παρουσιάζουν συνεννόηση, δηλαδή οι σύνδεσμοί τους δεν σχηματίζουν αλυσίδες.
• Ορισμένες ανόργανες ενώσεις μπορούν να σχηματιστούν με ομοιοπολικούς δεσμούς, όπως αμμωνία, νερό και διοξείδιο του άνθρακα.
• Δεν παρουσιάζουν ισομερισμό, δηλαδή κάθε συνδυασμός ατόμων δημιουργεί μία μόνο ένωση.
• Κατά γενικό κανόνα, δεν είναι εύφλεκτα.

Ιδιότητες ανόργανων ενώσεων

Οι ιδιότητες των ανόργανων ενώσεων αναφέρονται στη συμπεριφορά τους έναντι ορισμένων παραγόντων. Οι πιο γνωστές ιδιότητες είναι:

• Υψηλά σημεία τήξης και βρασμού: Λόγω των χαρακτηριστικών των δεσμών τους, οι οργανικές ενώσεις έχουν πολύ υψηλότερα σημεία τήξης και βρασμού από τις οργανικές ενώσεις.
• Μπορούν να κρυσταλλώσουν: Λόγω της έλλειψης κινητικότητας των ιόντων τους, ορισμένες ανόργανες ενώσεις έχουν την ιδιότητα της κρυστάλλωσης. Για παράδειγμα, άλατα.
• Διαλυτότητα του νερού: Οι περισσότερες από τις ανόργανες ενώσεις είναι συνήθως διαλυτές στο νερό, αν και υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις.
• Καλή αγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού: Επειδή ιοντίζουν, είναι καλοί αγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας όταν διαλύονται σε νερό. Είναι επίσης καλοί αγωγοί θερμότητας.

Δείτε επίσης: Ιωνικός δεσμός

Ταξινόμηση ανόργανων ενώσεων

Ο πιο συνηθισμένος τρόπος ταξινόμησης των τύπων οργανικών ενώσεων είναι σύμφωνα με τις λειτουργικές ομάδες τους.

Οξείδια

Συνενώνει τις ενώσεις που σχηματίζονται από την ένωση του οξυγόνου με ένα άλλο στοιχείο. Υποδιαιρούνται σε βασικά και οξέα οξείδια.

• Βασικά οξείδια: συνδυάζουν οξυγόνο με μέταλλο μέσω ιονικού δεσμού. Για παράδειγμα, το οξείδιο του μαγνησίου (MgO), το οποίο χρησιμοποιείται στην παρασκευή αντιόξινων στομάχου.
• Όξινα οξείδια: Συνδυάζουν το οξυγόνο με ένα μη μέταλλο μέσω ομοιοπολικών δεσμών. Για παράδειγμα, μονοξείδιο του άνθρακα (CO).

Υδροξείδια

Είναι εκείνα που σχηματίζονται από συνδυασμούς νερού με βασικά οξείδια. Ως εκ τούτου, στη δομή τους εκδηλώνουν την παρουσία ΟΗ^-. Για παράδειγμα, υδροξείδιο του νατρίου (NaOH), που χρησιμοποιείται στην κατασκευή υφασμάτων, κραγιονιών, χρωμάτων και χαρτιού.

Οξέα

Προκύπτουν από το συνδυασμό υδρογόνου με στοιχεία ή ομάδες υψηλής ηλεκτροναγωγικότητας. Χωρίζονται σε:

• Υδροξέα: συνδυάζουν το υδρογόνο με ένα μη μέταλλο. Η φόρμουλά του δεν περιέχει ποτέ οξυγόνο. Για παράδειγμα, υδροχλωρικό οξύ (HCl).
• Οξέα: Συνδυάζουν το νερό με το οξείδιο του οξέος, έτσι ώστε η φόρμουλά τους να έχει πάντα οξυγόνο και υδρογόνο. Για παράδειγμα, θειικό οξύ (H2S04).

Βγες έξω

Είναι αυτά που προκύπτουν από το συνδυασμό ενός οξέος με μια βάση.

• Oxisal: Συνδυάζουν οξύ οξέος και υδροξείδιο. Επομένως, η φόρμουλά του περιέχει πάντα οξυγόνο, μέταλλο και μη μέταλλο. Για παράδειγμα, νιτρικό νάτριο (NaNO₃).
• Άλατα αλοειδούς: Η δομή του αποτελείται από ένα μη μέταλλο με ένα μέταλλο, και στη διαδικασία σχηματισμού του παράγεται νερό. Για παράδειγμα, κοινό αλάτι, του οποίου η χημική ονομασία είναι χλωριούχο νάτριο (NaCl).

Υδρίδια

Αναφέρεται συνήθως στις ενώσεις που σχηματίζονται από άτομα υδρογόνου με οποιοδήποτε μεταλλικό ή μη μεταλλικό στοιχείο στον περιοδικό πίνακα. Για παράδειγμα, υδρίδιο νατρίου (NaH).

Παραδείγματα ανόργανων ενώσεων

Στη συνέχεια, παρουσιάζουμε μια λίστα με παραδείγματα ανόργανων ενώσεων που υπάρχουν στην καθημερινή ζωή, αναφέροντας την προέλευσή τους ή τις πιο γνωστές χρήσεις τους.

1. Θειικό οξύ (Η₂ΝΔ₄), οξύ μπαταρίας για οχήματα.
2. Υδροχλωρικό οξύ (HCl), που παράγεται από το στομάχι για πέψη.
3. Νερό (Η₂O), χρησιμοποιείται για την ενυδάτωση των ζωντανών όντων, την υγιεινή, τη γεωργική βιομηχανία και άλλα.
4. Prussian Blue Faith₄(Φε (CN)₆)₃, χρησιμοποιείται ως χρωστική.
5. Διττανθρακικό νάτριο (NaHCO₃), έχει χρήσεις στη μαγειρική, τον καθαρισμό και τη φαρμακευτική βιομηχανία.
6. Ανθρακικό ασβέστιο (CaCO₃), αντιμετωπίζει την καούρα.
7. Χλωριούχο βάριο (BaCl₂), στοιχείο των πυροτεχνημάτων.
8. Χλωριούχο νάτριο (NaCl), κοινό αλάτι.
9. Διοξείδιο του θείου (SO₂), τοξικό αέριο που προέρχεται από ηφαιστειακές εκρήξεις.
10. Διοξείδιο του άνθρακα (CO₂), αέριο που απελευθερώνεται με αναπνοή.
11. Φωσφορικό ασβέστιο Ca₃(ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ₄)₂, συστατικό των οστών.
12. Υδροξείδιο του νατρίου (NaOH) ή καυστική σόδα, συστατικό των σαπουνιών.
13. Υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η₂Ή₂) υπεροξείδιο του υδρογόνου, που χρησιμοποιείται ως μικροβιακός και οξειδωτικός παράγοντας.
14. Μονοφθοροφωσφορικό νάτριο (Na₂ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ₃F), συστατικό οδοντόπαστας.
15. Μονοξείδιο του άνθρακα (CO), ένα δηλητηριώδες αέριο που παράγεται από την καύση οργανικών ενώσεων.
16. Θειικό μαγνήσιο (MgSO₄), γνωστό ως αλάτι σύκου, που χρησιμοποιείται ως αντιφλεγμονώδες, καθαρτικό και βρογχοδιασταλτικό.
17. Θειούχο σίδηρο (FeS₂), που αποτελείται από μπαταρίες λιθίου.
18. Οξείδιο του ψευδαργύρου (ZnO), συστατικό διαφόρων καλλυντικών.
19. Οξείδιο του αζώτου (Ν₂O) ή γελώντας αέριο. Έχει αναισθητικό αποτέλεσμα.
20. Το ιωδιούχο κάλιο (KI), μεταξύ άλλων χρήσεων, είναι προστάτης του θυρεοειδούς αδένα από την ακτινοβολία.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει:

• Χημική ονοματολογία
• Ανόργανη χημεία

Οργανικές ενώσεις και ανόργανες ενώσεις

Η κύρια διαφορά μεταξύ οργανικών και ανόργανων ενώσεων είναι στην προέλευσή τους. Ενώ οι οργανικές ενώσεις έχουν βιολογική προέλευση, οι ανόργανες προέρχονται σχεδόν πάντα από τον φλοιό της γης, όπως το νερό. Ωστόσο, ορισμένες οργανικές ενώσεις μπορούν τώρα να ληφθούν τεχνητά σε εργαστήρια, όπως συνθετικές ίνες ή πλαστικά.

Ακριβώς λόγω της βιολογικής τους προέλευσης, τα οργανικά μόρια είναι πολύ περισσότερα από τα ανόργανα.

Διαφέρουν επίσης στον αριθμό των στοιχείων που συμμετέχουν. Στις οργανικές ενώσεις, μόνο ο άνθρακας -που η παρουσία είναι σταθερή-, συμμετέχουν υδρογόνο, θείο, οξυγόνο, άζωτο και φωσφόρος. Αντίθετα, οι ανόργανες ενώσεις μπορούν να συνδυάσουν όλα τα μεταλλικά και μη μεταλλικά στοιχεία στον περιοδικό πίνακα.

Οι οργανικές ενώσεις σχηματίζονται κανονικά με ομοιοπολικούς δεσμούς, ενώ οι οργανικές ενώσεις σχηματίζονται σχεδόν πάντα με ιοντικούς δεσμούς.

Οι ιδιότητες των οργανικών ενώσεων περιλαμβάνουν την καύση, την αρωματικότητα, τα χαμηλά σημεία τήξης και βρασμού, τη διαλυτότητα σε οργανικούς διαλύτες και νερό, και τέλος τον ισομερισμό (δηλαδή, ο ίδιος συνδυασμός ατόμων μπορεί να δημιουργήσει διαφορετικά μόρια).

Μεταξύ των ιδιοτήτων των ανόργανων ενώσεων μπορούμε να αναγνωρίσουμε την καλή αγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού, τη διαλυτότητα στο νερό και τα υψηλά σημεία τήξης και βρασμού.

Μπορεί επίσης να σας ενδιαφέρει: Οργανικές ενώσεις