Τι είναι ο αθεϊσμός:
Ο αθεϊσμός είναι το στάση ή πεποίθηση ότι δεν υπάρχει θεός ή ανώτατο ον. Επίσης, αρνείται την αλήθεια κάθε πίστης ή πεποίθησης που σχετίζεται με θεϊκά ή υπερφυσικά όντα, ή δόγματα που βασίζονται στην ύπαρξή τους.
Η ετυμολογία του αθεϊσμού προέρχεται από τον ελληνικό ἄθεος (αθεϊστής), ο οποίος με τη σειρά του αποτελείται από το πρόθεμα ἄ, που σημαίνει «χωρίς», και το ουσιαστικό θεό που σημαίνει «θεός». Σχηματίζεται με το επίθημα -θεωρία, που σημαίνει «δόγμα» ή «τάση». Ο αθεϊσμός θα ήταν λοιπόν η απουσία πίστης στον Θεό.
Φιλοσοφικά, οι οπαδοί του αθεϊσμού καταφεύγουν σε διάφορα επιχειρήματα για να αμφισβητήσουν την ύπαρξη του Θεού. Αφενός, αμφισβητούν τις εμπειρικές αποδείξεις της ύπαρξής της. Επισημαίνουν επίσης τις αντιφάσεις του παντοδύναμου και καλοπροαίρετου χαρακτήρα του Θεού αφού, σύμφωνα με αυτό, τότε δεν πρέπει να επιτρέψει την ύπαρξη κακού και ταλαιπωρίας στον κόσμο.
Βασίζονται επίσης στο επιχείρημα των θεϊκών αποκαλύψεων, το οποίο είναι ασυνεπές και αντιφατικό μεταξύ τους στις διάφορες παγκόσμιες θρησκείες.
Η ποικιλία των θέσεων του αθεϊσμού καθιστά δυνατή τη διάκριση διαφόρων τύπων. Υπάρχει ισχυρός και αδύναμος αθεϊσμός, θεωρητικός και πρακτικός αθεϊσμός, χριστιανικός αθεϊσμός και ακόμη και αθεϊσμός που προωθείται από το κράτος.
Το πιο διαδεδομένο σύμβολο του αθεϊσμού είναι ένα στυλιζαρισμένο "Α", το οποίο δημιουργήθηκε το 2007 από την Αμερικανίδα καλλιτέχνη Diane Reed για τη Διεθνή Αθεϊστική Συμμαχία. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές αθεϊστικές οργανώσεις και η καθεμία έχει το δικό της σύμβολο, οπότε δεν υπάρχει καθολική αναφορά.
Το αντίθετο του αθεϊσμού είναι ο θεϊσμός, που είναι η πίστη σε έναν υπέρτατο θεό, θεούς ή όντα που υπερβαίνουν το γήινο επίπεδο. Γενικά, ο θεϊσμός διοχετεύεται και δογματίζεται από μια συγκεκριμένη θρησκευτική διδασκαλία.
Τύποι αθεϊσμού
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι αθεϊσμού. Μερικοί κατηγορούν κατηγορηματικά την ύπαρξη θεού ή θεϊκής οντότητας. άλλοι απλά δεν θεωρούν την επιρροή τους. Ο αθεϊσμός μπορεί επίσης να ασκηθεί θεσμικά, από το κράτος, όπως θα δούμε παρακάτω.
Ισχυρός ή θετικός αθεϊσμός
Αρνείται εντελώς την ύπαρξη οποιουδήποτε θεού ή υπερφυσικής οντότητας. Για τον ισχυρό αθεϊσμό, δεν υπάρχει θεός δημιουργός ή θεοί του γνωστού σύμπαντος αφού το σύμπαν υπήρχε πάντα. Επομένως, δεν χρειάζεται δημιουργός για να δικαιολογήσει την ύπαρξή του.
Αδύναμος ή αρνητικός αθεϊσμός
Είναι ένας πιο ευέλικτος τύπος αθεϊσμού και πιο κοντά στον αγνωστικισμό, αφού δεν αρνείται κατηγορηματικά την πιθανότητα ύπαρξης θεών, αλλά απλά δεν πιστεύει σε αυτούς.
Πρακτική ή ρεαλιστική αθεΐα
Δεν αρνείται την ύπαρξη του Θεού, αλλά αποκλείει την επιρροή του όταν εξηγεί φυσικά φαινόμενα. Επιπλέον, ο πρακτικός αθεϊσμός εκφράζεται με αδιαφορία για την αμφισβήτηση της ύπαρξης ενός θεού, καθώς για το παρόν είναι ένα θέμα που δεν έχει καμία σχέση με την καθημερινή ζωή.
Θεωρητικός αθεϊσμός
Είναι αφιερωμένο στην ανάπτυξη επιχειρημάτων που επιβεβαιώνουν την ανυπαρξία θεών ή θεών. Για τον θεωρητικό αθεϊσμό, υπάρχει επαρκής επιστημονική και φιλοσοφική απόδειξη για την επικύρωση της ανύπαρξης μιας οντότητας ανώτερης ή θεϊκής προέλευσης.
Χριστιανικός αθεϊσμός
Ο χριστιανικός αθεϊσμός ή ο αθεϊσμός των χριστιανικών αξιών αρνείται την ύπαρξη του Θεού, αλλά ασκεί τις διδασκαλίες του Ιησού. Υπό αυτήν την έννοια, ο Ιησούς δεν θεωρείται ως θεϊκό ον, αλλά ως αναφορά στις αξίες που πρέπει να εφαρμόζουν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή.
Κράτος αθεϊσμός
Είναι όταν τα κράτη είναι ενάντια σε θρησκευτικούς θεσμούς ή είναι άμεσα αντιθρησκευτικά. Ένα παράδειγμα ήταν η Λαϊκή Δημοκρατία της Αλβανίας, η οποία κηρύχθηκε αθεϊστική πολιτεία από τον δικτάτορα Ένβερ Χότζα μεταξύ 1967 και 1991.
Δείτε επίσης: Αθεϊστής
Διαφορά μεταξύ αθεϊσμού και αγνωστικισμού
Αν και ο αγνωστικισμός θεωρείται συχνά ως ένας τύπος αθεϊσμού, είναι μια διαφορετική στάση απέναντι στην ύπαρξη και τη φύση του θείου. Ο αγνωστικισμός δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξη του Θεού, αλλά ούτε το αρνείται εντελώς, αφού θεωρεί ότι αυτή η γνώση είναι πέρα από την ανθρώπινη κατανόηση.
Ο αθεϊσμός, από την άλλη πλευρά, είναι μια θέση που αρνείται κατηγορηματικά την ύπαρξη του Θεού, των θεών ή οποιασδήποτε ανώτερης οντότητας που υπερβαίνει το αυστηρά υλικό επίπεδο.
Δείτε επίσης:
- Αγνωστικιστής
- Θρησκεία
- Αγνωστικισμός
Ιστορία του αθεϊσμού
Στην αρχαία Ελλάδα, φιλόσοφοι όπως ο Επίκουρος ή ο Διαγόρας, ο οποίος είναι γνωστός ως «ο πρώτος άθεος», προσπάθησαν να εξηγήσουν τον κόσμο απομακρυνόμενοι από το υπερφυσικό. Αυτό προκάλεσε τον ατομισμό, ο οποίος θεώρησε ότι το σύμπαν αποτελείται από μικρά σωματίδια που ονομάζονται άτομα. Αυτό το όραμα αφαίρεσε κάθε πιθανότητα θείας παρέμβασης σε φυσικά φαινόμενα.
Κατά τον Μεσαίωνα, ερωτήματα σχετικά με τη θεϊκή φύση των φαινομένων σιγήθηκαν από την ισχυρή επιρροή της Εκκλησίας. Αυτό άλλαξε στην Αναγέννηση, καθώς ο αναγεννησιακός ανθρωπισμός ευνόησε ένα περιβάλλον συζήτησης και προβληματισμού που επικεντρώνεται στον άνθρωπο και όχι στη θεότητα. Αυτό άνοιξε το δρόμο για την εδραίωση μιας κοσμικής κουλτούρας.
Στη σύγχρονη εποχή, η κριτική του ευρωπαϊκού χριστιανισμού και η επιστημονική πρόοδος οδήγησαν στην εμφάνιση του αθεϊσμού ως έννοιας. Στοχαστές όπως ο Baruch Spinoza, ο Mattias Knutzen ή ο Inmanuel Kant αμφισβήτησαν ανοιχτά την ύπαρξη του Θεού, δημιουργώντας νέα ρεύματα σκέψης προσανατολισμένα στον υλισμό.
Αυτά τα ρεύματα θα είχαν το απόγειό τους τον 19ο και τον 20ο αιώνα, και ανάμεσά τους ξεχωρίζει η μαρξιστική θεωρία, η οποία θεωρεί τη θρησκεία ως εφεύρεση των ελίτ που καταπιέζει την εργατική τάξη.
